Leids onderzoek: Op weg naar gepersonaliseerde behandeling van depressie in ouderen

Onderzoek 0 comments

Geschreven door Eveline en Marianne

NESDO onderzoek

In het NESDO onderzoek (Nederlandse Studie naar Depressie bij Ouderen) worden depressieve patiënten van 60 jaar en ouder gedurende vier jaar gevolgd. Hun depressieve symptomen worden gemeten. Daarnaast worden nog verschillende andere gegevens verzameld. De onderzoekers registreren medicatiegebruik, nemen testen af, bijvoorbeeld naar het geheugen, en meten verschillende waarden in het bloed. Met deze informatie kan worden gekeken hoe het beloop van de depressie is in de tijd, en welk effect behandelingen hebben.

Wat is depressie?

Bijna één op de vijf Nederlanders krijgt vóór het 65e levensjaar een depressieve stoornis. (bron: Nemesis-II onderzoek) De diagnose depressie wordt gesteld op basis van het klinisch beeld, waarbij mensen in ieder geval somber zijn en/of verlies van plezier en interesse ervaren. Toch is de ene depressie de andere niet. Naast deze kernsymptomen worden nog 7 andere symptomen van depressie beschreven, zoals slaapproblemen, gevoelens van waardeloosheid en concentratieverlies. We spreken van een depressie wanneer er minstens vijf symptomen gedurende minimaal twee weken aanwezig zijn.

Verschillende soorten depressie?

Twee depressieve patiënten kunnen op deze manier met dezelfde diagnose toch maar één symptoom gemeen hebben. Ook de reactie op behandeling verschilt. De ene patiënt is goed te behandelen met psychotherapie, terwijl bij de andere patiënt medicatie noodzakelijk is om op te knappen. Er zijn patiënten bij wie meer dan vijf verschillende medicijnen geprobeerd worden voordat ze uiteindelijk een medicijn vinden dat goed voor hen werkt. Sommige mensen reageren zelfs helemaal niet op medicatie, maar knappen juist weer enorm op van elektroconvulsie therapie (ECT).

Wat is er al bekend?

Symptomen

Op basis van het klinisch beeld, zijn al twee subtypen van depressie gedefinieerd:

  • Atypische depressie: patiënten eten en slapen meer dan normaal, de stemming reageert op de situatie
  • Melancholische depressie: patiënten eten en slapen minder dan normaal, de stemming schommelt over de dag en ze bewegen anders (onrustiger of juist trager)

Als je met een computerprogramma symptomen van patiënten met depressie probeert te groeperen, kom je op vergelijkbare subtypen uit.

Lichamelijke veranderingen

Met behulp van dit soort onderzoek is ook gevonden dat deze subtypen gepaard gaan met meetbare lichamelijke veranderingen:

  • Atypische depressie: metabool syndroom (overgewicht, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, suikerziekte), verhoogde ontstekingswaarden in het bloed
  • Melancholische depressie: verstoring van de cortisolbalans (cortisol wordt ook wel het ‘stresshormoon’ genoemd)

Subtypen bij ouderen

Tot nu toe was er alleen onderzoek naar subtypen verricht bij depressieve patiënten jonger dan 65 jaar. In deze studie is onderzocht of vergelijkbare subtypen ook in ouderen gevonden konden worden. Inderdaad werden ook in deze patiënten een subtype atypische depressie en een subtype melancholische depressie gevonden. Ook was er een verschilin lichamelijke verschijnselen. In de atypische groep vonden de onderzoekers:

  • Meer overgewicht
  • Hogere bloeddruk
  • Vaker cardiovasculaire ziekte
  • Vaker metabool syndroom

Waarom is dit belangrijk?

Op dit moment weten we van tevoren niet welke patiënt op welke behandeling zal reageren. Als we dit zouden kunnen voorspellen, kunnen we voorkomen dat patiënten behandeling krijgen die niet gaat werken. Een manier om hierachter te komen is om te kijken of bepaalde subtypen beter op bepaalde medicatie reageren. Daar zal verder onderzoek naar gedaan worden in de NESDO studie.

Meer weten?

Aan het NESDO onderzoek werken verschillende universitaire ziekenhuizen en GGZ instellingen mee. Voor meer informatie kun je op de website van NESDO kijken. Het wetenschappelijke artikel waarop deze blog gebaseerd is, is gepubliceerd in het Journal of Affective Disorders en vindt je hier. Vragen of opmerkingen over het onderzoek kan je via het contactformulier aan de redactie stellen. Wij zorgen ervoor dat de vraag bij de onderzoekers terecht komt.

eveline veltman

Onderzoeker

Deze blog is geschreven door Eveline Veltman, zij is de eerste auteur van bovengenoemd artikel. Eveline combineert haar opleiding tot ouderenpsychiater in Leiden met promotieonderzoek naar depressie bij ouderen. Daarnaast is zij actief bij de Nederlandse Vereniging Voor Psychiatrie (NVVP), afdeling ouderen en de commissie wetenschappelijke activiteiten van de NVVP .

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.