-Door Nienke de Bles, psycholoog en promovenda in het LUMC-
Angst en depressie
Gemiddeld 1 op de 3 volwassen Nederlanders krijgt in zijn leven te maken met een depressieve of angststoornis. Krijg jij het zelf niet, dan is de kans groot dat je wel iemand kent met deze ziekte. Je kunt je voorstellen dat dit een impact heeft op ongelooflijk veel mensen en zij er bij gebaat zullen zijn om meer te weten te komen over depressieve en angststoornissen. Hoe kan het bijvoorbeeld dat sommige mensen wel een depressie ontwikkelen en anderen niet? Waarom duurt een depressie bij de één een half jaar, en bij de ander jaren? Welke symptomen komen het meeste voor bij een depressieve of angststoornis? Al deze vragen monden uiteindelijk uit in de belangrijke vraag: “Hoe kunnen we depressie voorkomen?” Alvorens hierop antwoord te kunnen geven moeten we ons richten op het ontstaan en het verloop van depressie en angst.
NESDA
Om deze vragen te kunnen beantwoorden is een aantal jaar geleden, in 2004, de Nederlandse Studie Naar Depressie en Angst (NESDA) gestart. NESDA is een samenwerkingsverband van de Universitaire ziekenhuizen (UMC’s) in Groningen, Amsterdam en Leiden en werkt samen met nog veel meer instellingen. Via huisartsen en GGz-instellingen zijn er mensen met én zonder symptomen gevraagd om deel te nemen aan de studie. Na een eerste contactmoment waarbij er allerlei vragenlijsten zijn afgenomen, zijn deelnemers met tussenperiodes gevraagd om opnieuw die vragenlijsten in te vullen. Op deze manier zien we dus ook mensen die eerst wel een depressie- of angststoornis hadden, maar nu niet meer, en vice versa.
Organisatie
Er gaat een behoorlijke organisatie schuil achter een studie met zoveel mensen én zoveel meetmomenten, gezien de hoeveelheid aan data! Aan het hoofd van deze organisatie staat Prof.dr. Brenda Penninx, hoogleraar van het VUmc. Veldwerkers zijn het visitekaartje van NESDA; zij nemen alle vragenlijsten af bij de deelnemers. Het is belangrijk dat men zich op z’n gemak voelt bij de veldwerker en bij een volgende meting weer wilt terugkomen. Alle verzamelde data wordt uiteindelijk gebruikt voor het schrijven van artikelen, wat met name gebeurt door promovendi en hun supervisoren. Inmiddels heeft NESDA al meer dan 600 wetenschappelijke artikelen voortgebracht en 67 proefschriften.
NESDA-dag
Alle psychiaters, psychologen, onderzoekers, veldwerkers en onderzoeksassistenten die betrokken zijn bij NESDA komen jaarlijks samen op de NESDA-dag. Begin vorige maand, 5 juni, was het weer zover. Deze dag krijgen de deelnemers updates over NESDA aan de hand van sprekers en posterpresentaties. Een wetenschappelijke dag, met een ontspannen tintje. Op deze dag zijn wetenschap en praktijk nog meer met elkaar verbonden dan normaal. Veldwerkers zien de resultaten van data die zij hebben binnengehaald. Anderzijds, schrijft een onderzoeker een artikel op data van NESDA, maar heeft deze vragenlijsten niet zelf afgenomen.
Microbioom
De dag werd geopend door Brenda Penninx en zij had een belangrijke boodschap: NESDA is Alive and Kicking! Hoewel er op dit moment geen dataverzameling plaatsvindt, wordt er wel degelijk veel gepubliceerd én wordt er hard gewerkt om alles op orde te hebben voor de volgende periode (7e ‘wave’) van dataverzameling. De verwachting is dat dit eind 2018 zal zijn. Nieuw is dat er dan ook zal worden gekeken naar het microbioom. Dit betekent dat een deel van de mensen ook hun ontlasting zal inleveren. Nu is je eerste gedachte waarschijnlijk dat dit vrij vies is, maar de informatie die we zo kunnen verzameling is wel heel waardevol. Op deze manier wordt er wellicht ontdekt of en zo ja welke bacteriën een belangrijke rol spelen bij depressieve en angststoornissen.
Na de lunch was het aan verschillende promovendi om hun onderzoek toe te lichten. Ook twee promovendi vanuit het LUMC mochten de bevindingen van hun onderzoek presenteren. Onder hen was Wessel van Eeden. Hij presenteerde zijn studie naar symptoombeloop bij depressie, waar hij eerder al iets over schreef op de Leidse Psychiater. Ook Rahele Mesbah presenteerde haar bevindingen over persoonlijkheidskenmerken in relatie tot het hebben van een bipolaire stoornis.
Het einde van de dag werd afgesloten met mooie toekomstplannen voor NESDA en uiteraard de uitreiking voor de posterpresentatie. Deze werd gewonnen door Sonia Difrancesco (zie hier). Haar poster had als titel: “Physical activity, sleep and circadian rhythm patterns in depressive and anxiety disorders: a 2-week ambulatory assessment study”. Na afloop werd er geborreld en konden we terugkijken op een zeer geslaagde NESDA-dag!
