-Door Irene van Vliet, psychiater LUMC-
Dat mannen en vrouwen verschillen zal niemand verrassen. In de geneeskunde krijgen we daar steeds meer aandacht voor. Jaren geleden wilde men daar niets van weten, iedereen was immers gelijk en moest gelijk behandeld worden. Nu weten we dat je mensen daarmee tekort doet.
Zo blijken vrouwen met een dreigend hartinfarct andere symptomen te hebben dan mannen. Dat is belangrijk om te weten en te herkennen zodat er op tijd en adequaat behandeld kan worden. Ook vraagt het feit dat er meer mannen met ernstige coronavirusinfecties op de IC’s belanden om onderzoek waarom dat zo is.
Een lichter brein
Ook in de psychiatrie neemt de kennis over man-vrouwverschillen toe. Zo zien we bijvoorbeeld dat stemmings- en angststoornissen meer voorkomen bij vrouwen terwijl schizofrenie en de ziekte van Parkinson vaker voorkomen bij mannen. Waarom is dat?
Mannenhersenen en vrouwenhersenen verschillen. Het vrouwenbrein heeft gemiddeld 19 miljard zenuwcellen terwijl het mannenbrein 23 miljard zenuwcellen bevat. Daardoor is het vrouwenbrein kleiner en gemiddeld 100 gram lichter. Dit verschil is al aanwezig bij de geboorte en neemt toe in de verdere ontwikkeling tot ongeveer het 25ste levensjaar.
Zijn mannen slimmer?
Zijn mannen, omdat ze een groter brein hebben, dan ook slimmer? Niets blijkt minder waar. Vrouwen hebben weliswaar minder zenuwcellen, maar ze hebben meer uitlopers per cel en maken daardoor meer contacten met andere zenuwcellen. Daarnaast gebruiken ze meer energie. De vrouwelijke zenuwcellen werken dus efficiënter. Hierdoor zijn er uiteindelijk geen verschillen in het IQ tussen mannen en vrouwen.
Vrouwen zijn voorzichtiger
Uit psychologisch onderzoek naar man-vrouwverschillen blijkt dat mannen er vaker op uit trekken, meer risico’s nemen en meer op zoek zijn naar beloning. Vrouwen zijn voorzichtiger en meer beducht voor de negatieve consequenties van hun gedrag. Bedenk wel dat dit de resultaten zijn van onderzoek met grote groepen mensen en dat er een grote spreiding is. Er zijn dus ook vrouwen die meer risico’s nemen en mannen die voorzichtig en straf vermijdend zijn. Verder zijn, globaal genomen, mannen relatief meer geïnteresseerd in objecten en techniek en vrouwen meer in mensen. Al deze verschillen worden trouwens ook bij dieren gevonden.
De rol van testosteron
Er wordt gedacht dat de geslachtshormonen een belangrijke rol spelen bij die verschillen in brein en gedrag. Testosteron, het mannelijk geslachtshormoon, is voor de geboorte al meer aanwezig bij mannelijke foetussen. Het is een van de belangrijkste stoffen die de ontwikkeling van de baby, en dus ook van de hersenen, aanstuurt. Dat uit zich onder andere in de groei en ontwikkeling van het brein, maar ook in mogelijke kwetsbaarheden van bepaalde hersensystemen die betrokken zijn bij hersenziektes.
Kwetsbare systemen
Zo weten we dat hersensystemen waarbij de boodschapperstof serotonine een rol speelt, zoals bij stemming en angst, wat kwetsbaarder voor ontregeling zijn bij vrouwen. Terwijl de hersensystemen waarbij dopamine belangrijk is, zoals bij beweging en beloning, kwetsbaarder voor ontregeling zijn bij mannen. Nu begrijpen we iets beter waarom bepaalde psychische of hersenziekten meer bij vrouwen en andere meer bij mannen voorkomen.
Mannen en vrouwen zijn dus zeker niet gelijk en het is belangrijk om daar ook in de geneeskunde oog voor te hebben.
Deze blog werd ook gepubliceerd op de LUMC-website.
