-Door Irene van Vliet, psychiater LUMC-
Het is u vast niet ontgaan: de spotjes ‘Hallo dokter/verpleegkundige/fysiotherapeut/’ en ‘Hallo patiënt’ op radio, televisie, berichten op andere media en in vaktijdschriften. Dit maakt deel uit van de uitgebreide landelijke campagne ‘Begin een goed gesprek – Samen beslissen’ die meer dan een jaar gaat duren. Het doel is om aandacht te vragen voor het samen beslissen van zorgverlener en patiënt. Maar waarom is dat zo belangrijk?
Samen beslissen gaat over het proces van informeren, bespreken wat voor de patiënt belangrijk is, mogelijkheden bespreken, voor- en nadelen afwegen en uiteindelijk samen tot een plan of een besluit komen. De behandelaar weet wellicht vanuit zijn professionele kennis wat medisch of verpleegkundig gezien het beste is, maar dat betekent niet automatisch dat dat ook het beste voor de patiënt is. Ieder mens heeft immers andere waarden en ideeën over wat belangrijk is in zijn of haar leven. Denk bijvoorbeeld aan zelfstandig kunnen leven, weinig pijn hebben, weinig bijwerkingen ervaren of bepaalde activiteiten kunnen doen.
Samen tot de beste keuze komen
In gesprek zijn en afwegingen maken doen we bijna iedere dag. Als u nieuwe wandelschoenen wilt kopen laat u zich informeren in de winkel over de eigenschappen en kwaliteiten van de verschillende modellen, welke kleur, hoe waterdicht ze zijn, hoe soepel, zwaar, elegant, enzovoort. Welke van die eigenschappen voor u het belangrijkste zijn, verschilt per persoon en bepaalt u zelf. De deskundige verkoper kan adviezen geven. Uiteindelijk komt u samen tot de voor u beste keuze. Dat proces vraagt voorbereiding, tijd, luisteren en een gesprek.
Miscommunicatie
Dit geldt ook voor de gezondheidszorg. Onderzoek leert ons dat het samen beslissen in de zorg wel wat beter kan, aan beide kanten. Zo ervaart maar 37% van de patiënten dat zij samen met de zorgverlener besloten hebben. Van de zorgverleners vindt 46% dat. Uit vraaggesprekken met patiënten en behandelaren in mijn vakgebied, de psychiatrie, bleek dat behandelaren soms dachten dat ze samen besloten hadden terwijl de patiënt dat niet vond, en omgekeerd. Daarnaast had niet iedere behandelaar een duidelijk beeld van wat voor die ene patiënt belangrijk was. Dat moet je als behandelaar dus expliciet vragen, en als patiënt duidelijk vertellen. Het helpt om zo’n gesprek voor te bereiden, erover na te denken, en het er met anderen over te hebben.
Succesvolle behandeling
De meeste mensen willen graag zelf beslissen. Die wens tot autonomie zit er al vroeg in, denk maar aan de 3-jarige peuter die een eigen wil ontwikkelt en ‘het-zelluf-wil-doen’. En naarmate iemand ouder wordt en de hersenen zich verder ontwikkelen is een mens in het algemeen ook heel goed in staat om afwegingen te maken en zelf te oordelen. In samenspraak en met wederzijds respect.
Samen beslissen is ook belangrijk omdat patiënten zich dan beter op hun waarden en doelen kunnen richten en daardoor meer tevreden zijn. Ze houden de behandeling beter vol en nemen hun medicatie beter in. En dat geeft weer een grotere kans op een succesvolle behandeling. Tevreden patiënten en een succesvolle behandeling: welke zorgverlener wordt daar niet blij van?
Nieuwsgierig geworden naar de campagne en de tips? Kijk dan op www.begineengoedgesprek.nl
