De economische impact van agressie op gesloten afdelingen voor langdurig verblijf

Onderzoek 0 comments

-Door Nienke de Bles, psycholoog en onderzoeker in het LUMC-

Hoewel de precieze relatie tussen agressie en psychiatrie nog vrij onduidelijk is, is agressie geen onbekend thema binnen de psychiatrie. Bij de meeste mentale ziektebeelden staat agressie niet primair op de voorgrond, maar het is wél een symptoom dat geassocieerd is met deze ziektebeelden. Agressie is bovendien geassocieerd met negatieve uitkomsten voor de patiënt, zoals stigmatisering en (onvrijwillige) opnames.  

Agressie en psychiatrie

Wanneer psychiatrische patiënten kort- of langdurig worden opgenomen, richt agressie zich veelal naar (verplegend) personeel. Dit probleem haalt dikwijls de media. Zo bracht de Monitor een documentaire uit over dit onderwerp. Tevens hebben drie ministeries in 2012 samen het Actieplan Veilig Werken in de Zorg opgezet en wordt er ook in de master geneeskunde al aandacht gegeven aan dit onderwerp.

Eerdere studies die keken hoe vaak dit soort incidenten nu eigenlijk voorkwamen binnen de psychiatrie,  lieten enorm uiteenlopende schattingen zien, van 1 tot maar liefst 60 incidenten per jaar. Deze uiteenlopende schattingen zijn door drie verschillende zaken te verklaren:

  1. Het design: Als je op een later moment (retrospectief) aan verpleging zou vragen hoe vaak zij agressie hebben meegemaakt, dan kan het zijn dat men dit niet meer precies weet. Anderzijds kan je ook vragen om iedere keer dat er een incident plaatsvindt vragen om de agressie te registreren (prospectief).
  2. Agressie: Sommige studies hebben verbale agressie niet meegerekend, terwijl andere studies dat juist wel hebben gedaan. Verbale agressie is nu net een vorm van agressie die veel voorkomt en heeft dus een grote invloed op je schatting.
  3. De populatie: Een open afdeling laat vaak andere (mildere) vormen van agressie zien dan een gesloten afdeling.

De meeste van deze schattingen waren gedaan op acute afdelingen en forensische ziekenhuizen. De gesloten afdelingen voor langdurig verblijf werden vaak niet meegenomen in onderzoek, terwijl juist agressie een reden kan zijn dan men verblijft op zo’n afdeling. Naast dat incidenten gepaard gaan met fysieke en mentale gevolgen voor (mede)patiënten en personeel, gaan deze incidenten ook vaak hand in hand met substantiële economische consequenties. Het doel van de studie was dan ook om te kijken hoe vaak agressie voorkomt, hoeveel tijd men kwijt is aan deze incidenten en hoeveel de incidenten kosten.

Hoe hebben we dit onderzocht?

Zes maanden lang vroegen we verpleegkundigen binnen drie verschillende psychiatrische afdelingen aan het eind van hun dienst hoeveel incidenten waren voorgekomen in de desbetreffende dienst. Incidenten werden onderverdeeld in vier categorieën, gebaseerd op de Overt Aggresssion Scale (OAS) (Yudofsky et al. 1986). Verbale agressie bestond o.a. uit schreeuwen, schelden en dreigen. Fysieke agressie naar objecten bestond o.a. uit het gooien van of schoppen naar een object, en het slaan met deuren. Naar zichzelf gerichte agressie omvatte o.a. het nemen van een overdosis, zichzelf slaan, snijden of verbranden. Fysieke agressie naar anderen omvatte o.a. het slaan, duwen, bijten en trappen naar een ander.

Het bellen van verpleging vond plaats volgens een random sampling procedure, die alle dagen van de week en elke werkshift (dag, avond, nacht) omvatte (21 diensten). Voor het berekenen van de kosten per incident hebben we de afdelingen fysiek gemonitord om zo vast te leggen hoe lang en welk personeel bezig was met een bepaald incident. De tijd die werd besteed aan het incident werd vermenigvuldigd met het uurloon van personeelsleden, afkomstig uit de CAO GGZ 2017–2019. Eventuele schade aan objecten werd hierbij opgeteld.

Wat wij vonden

Gemiddeld waren er 23 patiënten opgenomen per onderzochte afdeling, en het gemiddeld aantal patiënten per verpleegkundige was vijf. We vonden een gemiddeld aantal van 90 incidenten per patiëntjaar. Wanneer dit werd uitgesplitst naar type incident hield dit in dat er 63 verbale incidenten plaatsvonden, 8 fysiek naar objecten, 7 naar zichzelf gericht, en 12 fysiek jegens anderen. De tijd die werd besteed aan deze incidenten werd in de meeste gevallen besteed door verpleging (77%). Personeel was ±125 minuten kwijt aan agressie, waarvan het grootste gedeelte van de tijd (56%) een indirecte consequentie was van het incident. Deze tijd bestond voornamelijk uit administratieve taken en overdrachtstijd. De kosten van een incident werden geschat op €78. Met een gemiddeld aantal van 90 incidenten per patiëntjaar komen de jaarlijkse kosten per patiënt dan ook uit op rond de €7000.

En nu?

Wij vonden een hogere incidentie van agressie op psychiatrische afdelingen dan eerdere studies lieten zien. Dit is deels te verklaren doordat eerdere studies gebruik maakten van retrospectieve dataverzameling of officieel gerapporteerde incidenten. Het risico op onderrapportage van mildere incidenten is dan ook groot in deze studies. Daarnaast namen eerdere studies niet altijd verbale agressie mee in de berekening. Echter, frequente blootstelling aan schelden en schreeuwen kan leiden tot psychologische gevolgen, zowel bij medepatiënten als bij verplegend personeel. Een hoge incidentie van agressie, veelal gericht naar verpleging, zorgt mogelijk voor een toename in stressklachten en ziekteverlof. De kosten die dit met zich meebrengt, de meer indirecte kosten, hebben wij niet mee kunnen nemen in onze studie, wat maakt dat de geschatte kosten van onze studie conservatief zijn.

Er zijn maar weinig studies geweest die informatie geven over de kosten van agressie: Een systematische review keek naar het gebruik van de gezondheidszorg in relatie tot agressie en agitatie in de psychiatrie en vond dat slechts één studie informatie gaf over de kosten hiervan. Het vergelijken van deze studie met die van ons is lastig door de verschillen in organisatie van de (geestelijke) gezondheidszorg tussen verschillende landen. Een van de mogelijkheden om toch beter te kunnen vergelijken, is om een gevalideerde tool te gebruiken om agressie te meten, zoals de Modified Overt Aggression Scale (MOAS) of Staff Observation Aggression Scale-revised (SOAS-R). Een andere kanttekening van de huidige studie is dat we een slechts drie afdelingen hebben geobserveerd binnen een relatief korte periode. Desalniettemin is onze studie de eerste studie die prospectief keek naar de incidentie en economische impact van agressie binnen deze groep patiënten.

De huidige studie laat zien dat de incidentie van agressie in de langdurige psychiatrie hoog is, wat tevens gepaard gaat met een hoge tijds- en kosten investering. Het reduceren van agressie heeft al een hoge prioriteit in de langdurige psychiatrische zorg, maar meer effectieve en innovatieve methodes zijn nog steeds hard nodig.

Interesse in het gepubliceerde artikel? Klik dan hier.

Referenties

Yudofsky SC, Silver JM, Jackson W, Endicott J, Williams D. 1986. The Overt Aggression Scale for the objective rating of verbal and physical aggression. Am J Psychiatry. 143:35–39.

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.