-Door Isabella Brouwer, co-assistent psychiatrie LUMC-
“Kan jij alvast die patiënt zien? Ze heeft een parasietenwaan, echt een verschrikkelijke patiënt om zo aan het eind van je spreekuur te hebben. Ik heb echt even geen zin in zo’n gekkie.” Met die boodschap stuurt de dermatoloog mij richting een patiënte met een parasietenwaan. Schoorvoetend loop ik de wachtkamer in, het is half zes, het spreekuur is al uitgelopen en ook ik heb onderhand niet meer zo’n zin om deze patiënte te zien. Een parasietenwaan, wat moet ik daar nou mee?
Weerstand
Psychiatrische patiënten, als coassistent krijg je regelmatig te horen: daar moet je geen zin in hebben. De opmerkingen hierover gaan soms zelfs richting het stigmatiserende toe, hier en daar wordt die grens zelfs overschreden. Een greep uit de uitspraken over psychiatrische patiënten die ik voorbij heb horen komen tijdens mijn coschappen: “gekkie”, “gestoord”, “ze doet alsof” en “oh nee niet zo eentje…” Niet altijd is het zo duidelijk, vaker is het een stuk moeilijker om stigmatisering direct te herkennen. Regelmatig worden er patiënten opgenomen voor de psychiatrie met een primair somatisch probleem en geen actueel psychiatrische problematiek, maar wel met een psychiatrische voorgeschiedenis. Waarom? Het lijkt regelmatig toch voort te komen uit angst een onbegrip. We willen iedereen de beste zorg geven, maar je kan er niet omheen dat er weerstand tegen psychiatrische patiënten bestaat. Voor mij gold lange tijd niet anders: achteraf gezien kan ik zeggen dat ik, onbewust, de ideeën van begeleiders, zoals de dermatoloog, had overgenomen. Psychiatrische patiënten; die zijn moeilijk en vervelend en kan je maar beter zo veel mogelijk vermijden.
Neem de tijd
Na twee weken coschap psychiatrie heb ik dit beeld aardig moeten bijstellen: ja, psychiatrische patiënten zijn uitdagend, maar dat is niet anders dan bij welk ander medisch specialisme. Ook psychiatrische patiënten zijn mensen met een aandoening waar ze niet om gevraagd hebben. Ook deze patiënten zijn ziek en verdienen goede zorg, zonder dat deze gepaard gaat met stigmatiserende vooroordelen. Neem eens de tijd om écht met de patiënt in gesprek te gaan en je komt er al snel achter dat het zeker geen “gekkie” is, maar een persoon met een (vaak schrijnend) verhaal en een zorgvraag.
Een advies..
Voor mijn mede-co’s vooral dit advies: ga wél mee naar die patiënt die zich geautomutileerd heeft, neem de tijd voor de patiënt met de parasietenwaan en ga de depressieve patiënt op de afdeling niet uit de weg. Het klinkt wat cliché, maar van “moeilijke” patiënten leer je het meest!
En een grapje of luchtige opmerking, kan dat dan nooit meer? Natuurlijk wel! Zolang je je maar bewust bent van het stigma wat nog steeds rondom het merendeel van de psychiatrische aandoeningen hangt. Blijf ervan bewust dat psychiatrische klachten voor de patiënt geen grapje zijn en een hoop leed veroorzaken. Meer informatie over destigmatisering? Kijk ook eens op de site van Phrenos.
