Ouderenpsychiatrie

-Door Sebastiaan van Denderen, ouderenpsychiater GGZ Rivierduinen-

Het delier is een fascinerend ziektebeeld met eindeloos veel mogelijke oorzaken en uitingsvormen. De theorie is eenvoudig: er is per definitie een lichamelijke ontregeling en als deze behandeld wordt verdwijnen de symptomen van het delier. Het kan echter ingewikkeld zijn om tegelijkertijd een veilige setting te creëren én een op de oorzaak gerichte behandeling te starten.

In de kliniek ouderenpsychiatrie van de GGZ behandelden we 90 jarige vrouw met een eindstadium decompensatio cordis. Ze kwam van een noodbed in het verpleeghuis (dat haar had overgenomen uit het algemeen ziekenhuis vanwege cognitieve problemen). In het verpleeghuis weigerde ze maaltijden, verzorging en lichamelijk onderzoek, schold ze iedereen uit en gaf ze aan stemmen te horen. Bij het opnamegesprek hoorden we van de familie dat dit allemaal nieuwe klachten waren, patiënte was juist een intelligente en bedeesde vrouw zonder geheugenproblemen. We vervingen de quetiapine door haloperidol omdat haar bloeddruk door een combinatie van het hartfalen en de quetiapine sterk verlaagd was. Vervolgens verdwenen alle psychiatrische symptomen. Wel bleek ook na optimalisatie van haar lichamelijke conditie nog een halve milligram haloperidol per dag nodig omdat de onderliggende oorzaak voor het delier niet geheel te bestrijden was en er nachtelijke angsten ontstonden na afbouw van haloperidol.  

Voor thuiswonende patiënten is het organiseren van een effectieve behandeling vaak nog ingewikkelder. Want waar ga je naar toe met je acuut zieke, dementerende, zich suïcidaal uitende oudere? Naar de spoedeisende hulp zou je zeggen. Maar daar wordt al snel geconstateerd dat patiënte weliswaar een beginnende pneumonie heeft maar niet zodanig pulmonaal bedreigd is dat ze opgenomen moet worden. Naar het verpleeghuis dan, met een recept voor antibiotica. Maar daar kan men de veiligheid niet waarborgen bij de toch wel heftige suïcidale uitingen. Naar de ouderenkliniek van de GGZ dan. Oh, maar daar worden geen dementerenden meer gedwongen opgenomen, dat valt onder de wet Zorg en Dwang. En daarnaast, de DBC ‘delier’ wordt in de GGZ in principe niet vergoed want het is een aandoening waarbij somatische interventies nodig zijn en dat hoort niet thuis in de GGZ…

Het voelt soms een beetje als een heilige oorlog om met alle hindernissen die er zijn toch steeds de meest passende behandeling te vinden. Het leuke is dat we als dokters onderling, als we niet vanuit de bureaucratische procedures maar vanuit kwaliteit van zorg met elkaar overleggen,  meestal wel vlot op één lijn komen. Ook worden medische specialisaties steeds breder; de nieuwe AIOS psychiatrie gaan allemaal het algemeen ziekenhuis in en doen allemaal kinderpsychiatrie en ouderenpsychiatrie. De AIOS geriatrie doen een half jaar ouderenpsychiatrie. De HAIO’s zitten samen met AIOS ouderengeneeskunde warknopen te ontrafelen in de GGZ. Als je wil ervaren of het beoefenen van de geneeskunde in volle breedte (met als gemene deler de patiënt in psychische nood, en oké, meestal ook obstipatie) bij je past, kun je een stage ouderenpsychiatrie komen doen. Je zult veel oudere mensen zien, veel problemen bij één patiënt tegelijkertijd en gelukkig ook veel mensen die opknappen zodra de vinger op de zere plek ligt.  

Meer weten? Neem contact op met de redactie.

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.