Wilsbekwaamheid

Blog, Onderwijs 0 comments

-Door Diederik de Rooy, psychiater LUMC-

Het onderwijsblok Vraagstukken Psychisch Functioneren voor tweedejaars geneeskundestudenten in Leiden is in volle gang. In een serie blogs legt psychiater en blokcoördinator Diederik de Rooy onderwerpen uit het blok verder uit.

Onlangs was ik betrokken bij een patiënt met een ernstige vorm van lymfeklierkanker, die zonder behandeling binnen enkele dagen zou komen te overlijden. De patiënt weigerde echter de noodzakelijke chemotherapie. Mag een patiënt dan toch behandeld worden? En zo ja, wat heeft een psychiater daarmee te maken?

WGBO, wilsbekwaamheid

Op alle medische behandelingen is de WGBO, de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst, van toepassing. In principe mag een patiënt alleen behandeld worden als hij of zij daar toestemming voor heeft gegeven (na eerst voldoende te zijn geïnformeerd door de arts). Maar in uitzonderingssituaties mag een patiënt toch tegen zijn of haar wil in behandeld worden. Volgens de WGBO mag dat alleen indien de patiënt ‘niet in staat is tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake’, én indien sprake is van ‘kennelijk ernstig nadeel’ indien de patiënt niet wordt behandeld. In de praktijk spreken de meeste artsen echter niet van ‘niet in staat is tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake’, maar van ‘wilsonbekwaam’. Daarvan is onder meer sprake indien een patiënt geen keuze kenbaar kan maken (bijvoorbeeld omdat hij of zij in coma is), maar ook indien de patiënt niet in staat is de informatie die nodig is om een keuze te maken te begrijpen, of niet in staat is een afgewogen oordeel hiervoor te geven.

In lastige situaties wordt regelmatig aan de ziekenhuispsychiater gevraagd om hier een oordeel over te geven en te beoordelen of een patiënt ‘wils(on)bekwaam is.

BOPZ, WVGGZ

Maar let op! De WGBO is niet van toepassing op gedwongen opnames en behandelingen in GGZ-instellingen. Daarvoor is namelijk een speciale wet, die de WGBO als het ware overruled. Op dit moment is dat de wet BOPZ (Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen). Vanaf 1 januari 2020 wordt die wet waarschijnlijk vervangen door de Wet Verplichte GGZ (WVGGZ). Kort gezegd is het belangrijkste verschil tussen de WGBO enerzijds, en de Wet BOPZ en WVGGZ anderzijds, dat bij de laatstgenoemde wetten veel meer zorgvuldigheidseisen in acht moeten worden genomen. Zo heeft de patiënt bij gedwongen opname in de GGZ recht op een advocaat, en moet ook de rechter de opname goedkeuren. Best ingewikkeld allemaal, maar ik ga het in mijn G2VPF college op woensdag 19 juni uitleggen!

Wil je meer lezen over beoordeling wilsbekwaamheid? Lees dan dit NTvG artikel.

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.