Geschreven door Marianne
Twee jonge vrouwen van 21 jaar belanden bloedend op de spoedeisende hulp, beide doodsbang. De eerste heeft een auto-ongeluk gehad. De tweede heeft zichzelf diep gesneden in haar bovenbeen. Ze heeft een borderline persoonlijkheidsstoornis. (meer lezen) Voor de meeste zorgverleners is het lastig om beide vrouwen hetzelfde te bejegenen. Zeker als die tweede vrouw eerder die week met hetzelfde probleem op de spoedeisende hulp geweest is. En de maand daarvoor vier keer.
Suïcidaliteit bij psychiatrische ziekte
Ernstige psychiatrische ziekte kan er voor zorgen dat iemand zijn situatie als totaal uitzichtloos ervaart. Als je zo ziek bent, kun je soms niet meer geloven dat je nog van waarde bent voor je omgeving. Je snapt dat mensen verdrietig zullen zijn als jij overlijdt, maar hebt de overtuiging dat ze zonder jou uiteindelijk beter af zijn.
Een zelfmoord is altijd intens verdrietig en schokkend voor de omgeving. Toch kunnen de meeste mensen zich bij bovenstaande wel iets voorstellen, als het om bijvoorbeeld depressie of schizofrenie gaat. Voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis is helaas vaak erg weinig begrip. Bij deze stoornis komen zelfbeschadiging en zelfmoordpogingen, zoals in het voorbeeld op de spoedeisende hulp, vaak voor.
Borderline persoonlijkheidsstoornis
Het is voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis moeilijk om met heftige emoties om te gaan. Ze reageren impulsiever en kunnen, zeker als de stress oploopt, weinig nuance meer zien. De wereld ervaren ze dan zwart-wit: iets of iemand is goed of fout, fijn of verschrikkelijk, de allerleukste of de allergemeenste. Patiënten raken overspoeld en zien zelfbeschadiging als uitweg daarvoor. Daarnaast zijn patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis extreem bang om verlaten te worden. Ze kunnen ver gaan om ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt. Ook dan kan zelfbeschadiging of een zelfmoordpoging voorkomen.
Eigen keuze versus eigen verantwoordelijkheid 
Dit gedrag kan de omgeving, inclusief de hulpverlening, tot wanhoop drijven. Het gevaar hiervan is dat de (vaak onbewuste) neiging ontstaat om iemand te ‘straffen’ voor dit gedrag.
‘Ze doet het toch zelf?’
‘Het is manipulatie.’
Maar het snijden in haar bovenbeen vóelt voor die vrouw van 21 net zo min als een keuze als het aangereden worden voor de andere vrouw in het voorbeeld. Op het moment dat ze zoiets doet, voelt het alsof dit de enige manier is om van de geestelijke pijn af te komen.
Dit betekent níet dat iemand met borderline niet meer verantwoordelijk is voor haar gedrag.
Naasten van iemand met borderline persoonlijkheidsstoornis
De naasten van iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen helpen door duidelijk en voorspelbaar te zijn. Probeer begrip te hebben voor de soms heftige stemmingswisselingen en gedrag, maar zorg ervoor dat het jou niet beschadigt. Van jouw naaste met borderline kun je net zo goed vragen dat zij probeert te begrijpen hoe bepaalde situaties voor jóu zijn. Dit zal in the heat of the moment meestal niet goed lukken, maar in rustiger vaarwater vaker dan je denkt.
Behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis
Patiënten met borderline moeten leren om beter om te gaan met heftige emoties en dat de wereld minder zwart-wit is dan zij die vaak ervaren. Hiervoor bestaan verschillende psychotherapeutische behandelingen, die levensreddend kunnen zijn. Gemiddelde wachttijd op dit moment: 1 jaar.
