Het specialisme psychiatrie
Voor veel studenten, co-assistenten en artsen is de psychiatrie een ‘vreemd’ medisch specialisme. We schreven er al eerder over. Eén van de redenen hiervoor is het feit dat je voor je diagnostiek minder kunt leunen op lichamelijk en aanvullend onderzoek dan bij veel somatische specialismen. Diagnosen stel je voornamelijk op basis van anamnese en psychiatrisch onderzoek; het systematisch onderzoeken van de psychische functies, door middel van observatie, exploratie en testen (status mentalis). Natuurlijk is daarnaast lichamelijk onderzoek nodig en op indicatie aanvullend (lab of beeldvormend) onderzoek, om een somatische oorzaak van de klachten aan te tonen of uit te sluiten.
Psychiatrische anamnese en onderzoek
Het onderzoek van een patiënt met een psychiatrische stoornis is voor sommige jonge (maar ook oude) artsen best ingewikkeld. Afhankelijk van de stoornis kan er bij de patiënt immers sprake zijn van het uiten van heftige emoties, beperkt of afwezig ziektebesef, verwardheid en/of suïcidaliteit. Een gesprek kan dan moeilijk zijn, laat staan een systematische evaluatie. Het is vanzelfsprekend dat zulke klachten ook van invloed kunnen zijn op je eigen gemoedstoestand. Een erg sombere patiënt kan bijvoorbeeld maken dat je jezelf ook somber of naar gaat voelen. Een psychiater zal het gevoel dat de patiënt bij hem oproept gebruiken bij zijn psychiatrisch onderzoek. En wat als je jezelf niet goed voelt? Het is begrijpelijk dat je wat meer geprikkeld kunt reageren na een beroerde nachtdienst. Die geprikkeldheid doet ook iets in het contact met de patiënt. En dan moet je ook nog eens bedenken wat je allemaal uit moet vragen, en tegelijk met je anamnese de patiënt observeren voor je psychiatrisch onderzoek. Eigenlijk best logisch dat sommige collega’s dat zo ingewikkeld vinden dat ze de psychiatrie liever links laten liggen.
Het Leidse Kaartje!
Toch is dat jammer, omdat psychiatrie een heel mooi vak is. Dat willen wij graag overbrengen op jonge collega’s. In welk ander specialisme gaat het om écht contact maken met de patiënt, moet je zo veel van iemand weten om de patiënt en de stoornis goed te kunnen begrijpen, en is zowel goede kennis van somatische ziektebeelden als van neurobiologie en psychologie belangrijk? Psychiatrie is ook zo fascinerend omdat we nog zo weinig weten van het brein, ondanks al het onderzoek van de laatste decennia. ‘Neuroscience’ is hot en erg in beweging. Kortom, hoe kunnen we jonge collega’s zo goed mogelijk wegwijs maken in de psychiatrie zonder ze af te schrikken? Dat proberen we te doen door het verzorgen van goed onderwijs in het geneeskundecurriculum, en met handige tools zoals het Schema Klinisch Redeneren. Een ander handig instrument is het Leids Kaartje Psychiatrie. Zie ook www.dejongepsychiater.nl. Met het updaten van het Schema Klinisch Redeneren hebben we ook een nieuwe versie van het Leidse Kaartje gemaakt. Je kunt dit HIER of HIER (handige vouwversie) downloaden en printen. Handig, zo sta je bij een patiënt nooit meer met je mond vol tanden.
